*Miejscopamiętność

Gdy miałem 7 lat dostałem od dziadka plan Białegostoku. To z jego pomocą odbyłem swoje pierwsze podróże palcem po mapie. Przed snem uczyłem się układu ulic, by następnie skonfrontować go z miejscami, które już odwiedziłem i zapamiętałem. Nieświadomie budowałem sobie własny obraz miasta, czasem przenosząc go z nudów na papier. Nie była to wierna kopia dokumentacji kartograficznej, a raczej odzwierciedlenie emocji jakie 7-latek przypisywał poszczególnym miejscom.

Wiele lat później dowiedziałem się o teorii Kevina Lyncha. W swoich rozważaniach na temat obrazu miasta wykazał, że długotrwałe przywiązanie mieszkańca do konkretnego obszaru skutkuje powstawaniem doświadczeń. Są one zapisywane w pamięci jako wyobrażenia czasu i przestrzeni. Proces ten nie jest jednak idealny – z jakiegoś powodu człowiek, odwzorowując otaczający go świat we własnym umyśle, nie jest w stanie wychwycić wszystkich bodźców płynących z otoczenia. Selektywnie przyjmuje jedynie te informacje, które przejdą przez jego filtr percepcyjny. Składają się na niego przekonania, doświadczenia, pochodzenie czy wykonywany zawód. W rezultacie to nie rzeczywiste otoczenie decyduje o naszych reakcjach, a powstała w umyśle mapa, która pełna jest uproszczeń i zniekształceń.

Adaptując teorię Lyncha do własnych potrzeb postanowiłem stworzyć subiektywną mapę Białegostoku – miasta w którym się urodziłem i mieszkam. Stała się ona pretekstem do wyjścia z domu i eksploracji miejsc, które dotąd wydawały się niedostępne. Dzięki niej buduję nowe połączenia, relacje i związki. Zaproponowane przez Lyncha kategorie służące do analizy danego miejsca (ścieżka, krawędź, węzeł, obszar, punkt orientacyjny), zastąpiłem własną warstwą wizualną.

*Miejscopamiętność to neologizm stworzony na potrzeby projektu. Nawiązuje on do terminu imageability, sformułowanego przez amerykańskiego urbanistę Kevina Lyncha, który opisuje zdolność przestrzeni miejskiej do zapadania w pamięć poprzez swoją wyrazistość, czytelność i emocjonalne oddziaływanie. W polskim ujęciu miejscopamiętność oznacza więc zarówno wizualną charakterystyczność miejsca, jak i jego zdolność do osadzania się w osobistej, subiektywnej pamięci – jako punkt orientacyjny, ślad emocjonalny, fragment mentalnej mapy miasta.